جایگاه ادبیات در فرهنگ هر کشور از ممتاز ترین شئون در نزد اقوام و ملیت آن فرهنگ و کشور به شمار می رود. ادبیات جهان مملو از آثار گرانبهایی است که چون نگین بر تارک هنر و ادب جهان می درخشد. شعر به عنوان نفیس ترین و زیباترین هنر انسان در حوزه کلام است و شناخت شعر نیازمند شناخت آرایه های ادبی و همچنین تشخیص وزن شعر است.
موضوع دشوار در شعر و ادبیات فارسی تشخیص وزن شعر است. برای دانشجویان و علاقمندان حوزه شعر معمولاً در ابتدای کار و حتی پس از تمرین‌های زیاد باز هم با چالش و سختی روبروست.
تشخیص وزن شعر با هوش مصنوعی
علم عروض علمی با قدمت بیش از هزار سال است به نحوی که در آثار خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب معروف اساس الاقتباس صناعت ادبی و عروض اشاره شده است. در این روزها یادگیری این علم و مهارت پیدا کردن در بحرهای مختلف به سادگی حاصل نمی گردد. لذا در این مقاله سعی کرده ایم که منابعی را معرفی کنیم تا شاید کمی در این حوزه به علاقمندان در تشخیص شعر کمک کند.
روش های تازه با توجه به فناوری روز برای تشخیص وزن شعر
البته در این حوزه روش های بدیعی ایجاد شده است؛ که نسبت به سده های گذشته تشخیص اشعار را در دسترس بیشتری قرار داده است. ولی با توجه به تعداد بحرها و ازاحیف معمولا به خاطر سپاری آن دشوار و تسلط بر این حیطه تمرین و ممارست در طی سالیان سال را نیازمند می‌باشد.
از طرفی حوزه فناوری هر روز ابداعات فراوانی را به ورطه حضور می کشاند که اگر این مسائل را چند سال گذشته تصور می کردیم همه، اذعان به مهال بودن وقوع آن اشاره داشتند. ولی اکنون با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین اتفاقاتی در این حوزه در حال وقوع است که همه افراد را مبهوت کرده است؛ به نحوی که دانشمندان فعال در این حوزه نیز بسیار عطش پیشروی در این نوع اقدامات را از خود نشان می‌دهند.
مدل NLP و تشخیص عروض شعر فارسی
برخی از مدل‌های پردازش زبان طبیعی (NLP) که بر اساس یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی عمیق آموزش داده شده‌اند، می‌توانند به شعرها و اشعار مختلف وزن‌دهی کنند. این مدل‌ها با تجزیه و تحلیل ساختار جملات و واژگان شعر، می‌توانند بفهمند که کدام بخش از شعر به عنوان وزنی وزنی تشخیص داده می‌شود. از این طریق می‌توانند شعرها را به دسته‌های مختلف متریکی تقسیم کنند. ولی هنوز هوش مصنوعی در علم عروض نتوانسته است به جایی برسد که وزن شعر را به درستی و بدون خطا تشخیص دهد.
بنابراین، هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از مدل‌های NLP و پردازش متن، وزن شعر را از جهت عروض آن به صورت حدودی تشخیص دهد. این قابلیت می‌تواند در تحلیل و مطالعه اشعار و ادبیات کمک مهمی باشد.
با توجه به مطالب بیان شده تحقیقاتی مبنی بر شناسایی اوزان شعر فارسی شده است که در قالب مقاله هایی که در قسمت نگارستان قرار داده ایم. می توانید آنها را از سایت خیالستان دانلود کنید. البته به فایل های دیگری که نیز برای دانلود گذاشته شده است می توانید بهره برداری کافی را داشته باشید.
معرفی چند سایت برای تشخیص وزن شعر
در این جا می توانیم به چند سایت که اوزان شعری را تشخیص می دهند نیز اشاره ای داشته باشیم. البته به ترتیب موارد را ذکر می کنیم با توجه به پیچیده بودن تشخیص عروض امکان دارد موارد اعلامی اوزان را به درستی تشخیص ندهد. البته ادیبان عزیز خودشان می توانند اصلاحات لازم را بدهند و این ابزار فقط یک کمک دهند بسیار خوب است که در زمان و انرژی تان می تواند صرفه و بهینه ایجاد نماید.
به ذکر برخی از این سایت ها می پردازیم:
سایت تشخیص عروض شعر :
سایت وزن یاب برای تشخیص وزن شعر:
نرم افزار تشخیص عروض شعر فارسی در اندروید:
ربات تلگرامی تشخیص وزن شعر:
معرفی برخی دیگر از نرم افزار اندروید برای تشیخص وزن شعر فارسی:
نتیجه‌گیری تشخیص وزن شعر با هوش مصنوعی
با توجه به مطالبی که خواندید نتیجه می گیریم که هوش مصنوعی تلاش فراوانی داشته است که در علم عروض بتواند وزن شعر فارسی را تشخیص دهد. ولی تاکنون نتوانسته مانند علوم دیگر به صورت کاملا دقیق و بدون خطا به این مهارت دست یابد. علم عروض علاوه بر یادگیری نیاز به تمرین و ممارست دارد. گاهی سالها تمرین نیاز دارد که این مهارت برای فرد حاصل می گردد.
سلام خیلی جالب بود موضوعی که زده بودید تا به حال از این نظر به شعر نگاه نکرده بودم. گرچه مطلب کامل نبود حس کردم فقط طرح موضوع شده و از آن زود گذشتید ولی جالب بود دیدگاه جالبی برام ایجاد کرد. ممنونم بابت مطالبی که با نگاه نو است می ذارید.
سلام و ادب، ممنونم از اعلام نظر شما.
لطف نموده بگویید که در اروپا کشور انگلیس سایت نوسخن چند روزی می‌شود که در دسترس نیست دلیل چیست؟
از مدیریت سایت نوسخن می توانید سوال کنید. موفق باشید.